Is het tijd om Japanse aandelen te herontdekken?

Na een lange winterslaap lijken Japanse aandelen opnieuw te ontwaken. Van economische hervormingen tot gullere dividenden: dit is waarom beleggers weer richting Japan kijken.

Eind jaren 1980 bereikte de Japanse aandelenmarkt duizelingwekkende pieken. In die periode vierde speculatie hoogtij. Aandelen en ook vastgoed werden zo duur dat het keizerlijk paleis in Tokyo naar verluidt evenveel waard was als héél Californië. In die periode stonden 8 Japanse concerns in de top 10 van ’s werelds grootste bedrijven. De Japanse beurs vertegenwoordigde zelfs bijna 45% van de totale wereldwijde marktwaarde en was daarmee groter dan de Amerikaanse beurs.

In december 1989 sloot de Nikkei 225 op een record van 38.915 punten. Daarmee had de index er sinds begin 1980 een rit van 500% opzitten. Maar wat volgde was een van de grootste crashes uit de geschiedenis. In 1990 verloor de markt bijna 40% en de daaropvolgende jaren gleed Japan in een langdurige recessie.

Deze periode staat bekend als de verloren decennia: de jaren 1990 en 2000 werden gekenmerkt door stagnerende groei, dalende prijzen (deflatie) en bedrijven die schulden aflosten in plaats van te investeren. De economie kwam in een vicieuze cirkel terecht. En het beleggersvertrouwen in Japan Inc. kreeg zware klappen. Pas rond 2003 leek de beurs even te bodemen om tijdens de wereldwijde financiële crisis van 2008 nog dieper weg te zakken tot 7.000 punten. Waar westerse beurzen decennialang gestaag groeiden, bleef de Nikkei achter.

Weer op niveau van 1989

Hoewel de index vandaag nog steeds rond hetzelfde niveau als 36 jaar geleden noteert - een hallucinant contrast met bijvoorbeeld Wall Street - zijn er weer tekenen van leven. Sinds 2013 lijkt de Japanse beurs weer duidelijk de weg omhoog te kiezen. In maart 2024 bereikte de Nikkei voor het eerst de hoogste stand sinds 1989. En in de zomer van 2024 tikte de index zelfs een record van 42.000 punten aan, weliswaar gevolgd door een heel volatiele periode waarbij de index naar 32.000 punten kelderde.

Ondanks de ups en downs durven beleggers de afgelopen jaren opnieuw naar Japan te kijken. De context is nu anders dan vroeger: de economische structuur van Japan is gaandeweg gewijzigd en na decennia van desillusie ziet men voorzichtige lichtpunten die in de jaren 1990 ondenkbaar waren. In april 2025 kochten buitenlandse institutionele beleggers zelfs voor eenrecordbedrag Japanse aandelen.

Economische en politieke ommezwaai: weg met deflatie, op naar hervorming

Japan lijkt eindelijk los te komen van de schaduw van deflatie. Na bijna 30 jaar van prijsdalingen of stagnerende prijzen is de inflatie terug. Sinds 2022 ligt de inflatie steevast boven de 2% – een mijlpaal waar de Bank of Japan (BoJ) jarenlang vergeefs op mikte. Deze omslag is deels te danken aan globale factoren (duurdere energie en grondstoffen), maar er zijn ook structurele verschuivingen gaande. Jarenlange arbeidskrapte door de vergrijzing geeft werknemers eindelijk meer slagkracht om opslag te krijgen. De hogere lonen, in combinatie met de verwachting van verdere prijsstijgingen, kunnen een positieve spiraal creëren: consumenten geven nu meer geld uit in plaats van aankopen uit te stellen of geld op te potten.

Politiek gezien heeft Japan ook niet stilgezeten. Regeringen voerden sinds de Abe-periode (2012-2020) structurele hervormingen door om de economie te revitaliseren. Onder Abenomics werden de monetaire teugels gevierd (ultralage rente, geldcreatie) en fiscale stimuli ingezet. Een opvallende recente beleidsingreep is de hervorming van de NISA (Nippon Individual Savings Account), de belastingvrije beleggingsrekening voor Japanners. Sinds 2024 werden de limieten flink opgetrokken en het programma permanent gemaakt, om de Japanners te stimuleren hun gigantische berg aan spaargeld (volgens Bloomberg meer dan 6.100 miljard euro aan spaardeposito’s) productiever in te zetten. Dit begint vruchten af te werpen: enorme sommen die jarenlang op spaarrekeningen stonden, vinden nu hun weg naar de beurs.

Tot slot is ook het monetair beleid voorzichtig gekeerd. De BoJ heeft eind 2024 eindelijk afscheid genomen van negatieve rente. Het was de eerste renteverhoging in 17 jaar. De beleidsrente staat momenteel rond +0,5% (situatie mei 2025); nog steeds uiterst laag, maar het markeert het einde van een tijdperk. Verdere renteverhogingen zullen waarschijnlijk traag en beperkt zijn, gezien de fragiele groei, maar het idee van een positieve rente en een opwaartse rentecurve is terug.

Japans bedrijfsleven in transitie

Niet alleen de macro-economie, ook de microkant – de bedrijven zelf – zit in een transitie. Winst was lange tijd niet per se voor de aandeelhouder, men hield liever cash aan dan dividenden te verhogen. Externe aandeelhouders hadden weinig invloed en vijandige overnames waren taboe.

Die cultuur is nu aan het kantelen onder druk van zowel overheid als investeerders. Een reeks hervormingen leidt tot meer transparantie en focus op aandeelhouderswaarde. Bedrijven stellen bijvoorbeeld meer onafhankelijke bestuurders aan. In 2014 had slechts 6,4% van de ondernemingen minstens een derde onafhankelijke bestuurder; in 2022 was dat volgens JP Morgan gestegen tot boven 90%. In het boekjaar 2024 werd voor maar liefst 100 miljard euro aan eigen aandelen ingekocht, een stijging van 75% ten opzichte van het jaar ervoor. Daarnaast keren Japanse bedrijven al vier jaar op rij recordbedragen aan dividenden uit.

Een illustratief voorbeeld is de belangstelling van Warren Buffett. De befaamde belegger stak de voorbije jaren ruim 23 miljard USD in vijf grote Japanse conglomeraten (Itochu, Marubeni, Mitsubishi, Mitsui en Sumitomo) omdat hij hun fundamenten sterk vond in vergelijking met de lage beurskoersen. Buffett bouwde zijn belang recent verder uit tot rond de 10% in elk van deze ondernemingen. Hij stelt expliciet dat hij deze posities “voor heel lange termijn” wil aanhouden. Zo’n participatie van ’s werelds bekendste belegger is voor velen een teken aan de wand dat er waarde schuilt in de Japanse markt.

Sectorkansen: van robotica tot vergrijzing

Japan is al decennialang een technologisch powerhouse. Denk aan auto’s, elektronica, machines, maar bepaalde sectoren springen er vandaag uit. Een eerste is robotica en automatisering. Met wereldleiders als Fanuc, Keyence en Yaskawa is Japan uitstekend gepositioneerd om te profiteren van de globale automatiseringsgolf. Nu lonen wereldwijd stijgen en supply chains regionaler worden, investeren bedrijven meer in automatisering. Bovendien heeft Japan zelf, geconfronteerd met een krimpende beroepsbevolking, enorme nood aan robots en AI om de productiviteit op peil te houden.

Ook de technologiesector in bredere zin biedt kansen. Naast hardware heeft Japan toppers in videogames (Nintendo, Sony), financiële technologie, e-commerce en apparatuur voor de productie van halfgeleiders (Tokyo Electron, Advantest). Sommige van deze bedrijven zijn toonaangevend maar noteren tegen veel lagere waarderingen dan hun Amerikaanse tegenhangers, deels omdat de thuismarkt kleiner is en beleggers Japan lange tijd links lieten liggen.

Een ander thema is vergrijzing. Bijna 3 Japanners op 10 is ouder dan 65. Dat betekent een grote vraag naar gezondheidszorg, verzorging, farmaceutica en entertainment. Bedrijven die medische apparatuur maken (zoals Terumo), farmabedrijven gespecialiseerd in ouderdomsziekten, uitbaters van seniorenfaciliteiten of producenten van consumentengoederen voor senioren hebben een groeiende afzetmarkt. Ook robotica in de zorg is een niche waar Japan op inzet. De silver economy is in Japan nu al tastbaar (er worden bijv. meer luiers voor volwassenen verkocht dan voor baby’s).

Ten slotte mogen beleggers ook duurzame energie en klimaattechnologie niet vergeten. Japan heeft als importeur van fossiele brandstoffen alle belang bij alternatieve energie. Na de Fukushima-ramp bleef nucleaire energie op laag pitje, dus investeert het land in offshore wind, waterstof en zonne-energie. Grote Japanse bedrijven (zoals Mitsubishi Heavy Industries) ontwikkelen groene technologieën, en de overheid zet in op een koolstofarme toekomst. Dit is geen uitgesproken exclusieve troef voor Japan, maar wel een sector waarin Japan mee wil spelen.

De invloed van de yen

Een unieke factor bij beleggen in Japan blijft de rol van de yen. De munt dient vaak als veilige haven: in tijden van mondiale paniek stijgt hij, terwijl hij in risk on periodes daalt. Een sterkere yen heeft twee kanten: het trekt buitenlandse beleggers aan omdat hun yen-beleggingen meer waard worden in eigen munt, en het drukt de importkosten waardoor de winst van binnenlandse bedrijven verbetert. Aan de andere kant voelen exportgerichte bedrijven het meteen in hun resultaten wanneer de yen stijgt – hun concurrentiepositie en winstmarges komen onder druk. Die wisselwerking is een klassiek Japans fenomeen: historisch is er een negatief verband tussen de yen en de Japanse beurs. Als de yen stevig stijgt, zakken exporteurs op de beurs (en vice versa).

Voor Belgische beleggers betekent dit dat het valutabeleid een belangrijke rol speelt in het rendement. Een belegging in Japanse aandelen kan extra opleveren als de yen sterker wordt ten opzichte van de euro, maar omgekeerd kan een zwakkere yen een deel van de beurswinst tenietdoen. Men kan dit valutarendement afdekken (hedgen) via specifieke producten, maar dat brengt kosten met zich mee. Veel fondsen en ETF’s bieden een gehedgede variant aan.

Hoe kunt u als belegger instappen?

Er zijn verschillende routes om blootstelling aan Japan te verkrijgen, elk met hun eigen voor- en nadelen:

• Trackers/ETF’s: Hiermee kunt u in één klap een hele korf Japanse aandelen kopen, meestal tegen lage kosten. Er bestaan ETF’s op de brede Topix of Nikkei-index, of op specifieke sectoren (bv. Japanse dividendbedrijven, Japanse smallcaps, enz.). Een voordeel is de brede spreiding en eenvoud: u volgt de markt. Nadeel is dat u ook de minder goede bedrijven meeneemt en geen kans hebt om de markt te verslaan; u krijgt het marktgemiddelde.
• Beleggingsfondsen (actief beheerd): Verschillende fondsenhuizen bieden Japan-fondsen aan. Deze fondsbeheerders proberen de markt te verslaan door de beste aandelen te selecteren. Ze kunnen ook inspelen op thema’s. Voordeel: expertise en potentieel extra rendement, plus u hoeft zelf geen stockpicking te doen. Nadeel: hogere kosten, en het is niet gegarandeerd dat elke beheerder de index klopt.
• Individuele aandelen: U kunt ook zelf Japanse aandelen selecteren en kopen. Dit vergt echter grondige kennis en opvolging. Toch kan het interessant zijn als u specifieke overtuigingen hebt (bv. u gelooft sterk in dat ene roboticabedrijf of die ene autofabrikant).

Raadpleeg vóór u belegt de belangrijkste kenmerken en risico’s van financiële instrumenten.

Beleggen in Japan?

• Log in op Keytradebank.be op uw laptop of desktop
• Klik bovenaan in het zoekvenster op Geavanceerd
• Zoek op de termen Japan of de naam van het aandeel waarin u wil beleggen