Beleggen in nieuwkomers op de beurs: een zinvolle strategie?

De jongste maanden maakten enkele beursnieuwelingen (IPO’s) een opmerkelijke entree.

Ruimtevaartbedrijf Firefly ging een derde hoger op zijn eerste dag. Cryptoplatform Bullish eindigde met +84% op de bordjes. Stablecoin-uitgever Circle lapte er 170% bij. En softwarebedrijf Figma knalde zelfs 250% hoger bij zijn debuut. Ook de eerste Belgische nieuwkomer in jaren – EnergyVision – sprong een vijfde omhoog. Geen wonder dat veel beleggers zich afvragen: rendeert het om te beleggen in IPO’s?

1. Wat is een IPO precies?

Een IPO (Initial Public Offering) of beursintroductie houdt in dat een onderneming voor het eerst haar aandelen openbaar te koop aanbiedt op de beurs. Via zo’n eerste notering krijgt het bedrijf toegang tot kapitaal van een breed publiek. Met een IPO verandert een besloten onderneming dus in een beursgenoteerde vennootschap.

Door nieuwe aandelen uit te geven kan een bedrijf middelen verzamelen voor bijvoorbeeld internationale expansie, investeringen of het aflossen van schulden. Daarnaast is een beursgang vaak een gedeeltelijke exit voor bestaande aandeelhouders. Vroege investeerders zoals durfkapitalisten of familiale eigenaars kunnen via de IPO (een deel van) hun aandelen verkopen en hun inleg verzilveren.

Naast kapitaal en exit-mogelijkheden biedt een beursnotering nog andere voordelen. Zo zorgt het voor meer naamsbekendheid. Een publiek bedrijf geniet vaak extra zichtbaarheid en status. Dit kan het vertrouwen vergroten bij klanten, partners en kredietverstrekkers.

Tot slot verbetert een beursnotering de liquiditeit voor aandeelhouders: hun aandelen kunnen vrij verhandeld worden, wat flexibiliteit geeft in vergelijking met moeilijk verhandelbare private participaties.

2. Waarom vinden beleggers IPO’s interessant?

Een beursintroductie geeft beleggers de mogelijkheid om aandeelhouder te worden van een bedrijf dat voordien niet zomaar toegankelijk was. Het gevoel “er vroeg bij te zijn” in een mogelijk toekomstig succesverhaal spreekt veel beleggers aan. IPO’s openen ook de deur naar nieuwe sectoren of innovatieve businessmodellen die nog niet op de beurs vertegenwoordigd waren.

IPO’s gaan vaak gepaard met veel media-aandacht en hoge verwachtingen. Als die verwachtingen worden overtroffen, kan de koers op de eerste handelsdag pijlsnel omhoog schieten. Wie vóór of bij de introductie heeft ingetekend aan de introductieprijs, kan dan in principe meteen een mooie meerwaarde realiseren.

Los van de rationele argumenten kunnen er bij IPO’s andere zaken meespelen. Beleggers die fan zijn van een merk of bedrijf willen er graag “een stukje van bezitten” zodra het naar de beurs komt. Denk aan de hypes rond de IPO van Facebook in 2012, Ferrari in 2015 of de handvol voetbalclubs die ondertussen op de beurs noteren. Deze betrokkenheid kan sterk zijn, maar let erop dat u niet alleen uit enthousiasme instapt. Het is cruciaal om ook de fundamentele kant van de zaak te bekijken.

IPO’s worden vaak gelanceerd als de beurs het goed doet en beleggers zin hebben in meer risico. In crisistijden ziet u er veel minder. Voor beleggers betekent dat: een warme markt levert wel meer IPO’s op, maar niet per se betere kansen. Belangrijk is te kijken naar de reden van de beursgang. Worden er nieuwe aandelen uitgegeven om te investeren in groei of overnames? Dan is dat een positief signaal. Wordt de IPO vooral gebruikt om schulden af te lossen of bestaande aandelen van grote aandeelhouders te verkopen, dan is dat vaak minder gunstig. Vraag u in dat geval af: als de grootste aandeelhouder uitstapt, waarom zou u dan instappen?

3. Hoe presteren IPO’s op de eerste dag?

Veel IPO’s stijgen op de eerste dag ten opzichte van hun uitgifteprijs. Tussen 1980 en 2024 stegen IPO’s op de Amerikaanse beurs gemiddeld 18,9% bij hun debuut (bron). Dit is deels te verklaren doordat de aanbiedende partijen (het bedrijf en de begeleidende banken) de prijs vaak iets conservatief zetten om voldoende vraag te genereren en het debuut vlot te laten verlopen. Soms wordt die vraag kunstmatig gestimuleerd door slechts een (erg) beperkte hoeveelheid aandelen naar de markt te brengen. Het resultaat: een hoge vraag gecombineerd met een klein aanbod, wat de koers extra kan opdrijven.

In jaren dat beleggers goedgezind zijn, kan die winst op de eerste dag veel hoger uitpakken. Dat blijkt uit onderzoek van prof. Jay Ritter (bijgenaamd Mr. IPO) die al decennialang IPO’s onderzoekt. Tijdens de piekjaren van de dotcomzeepbel was de gemiddelde koerssprong op de eerste dag uitzonderlijk groot: 72,1% in 1999 en 56,3% in 2000. Ook 2020 (41,6%), 2021 (32,1%) en 2022 (48,9%) waren opmerkelijke jaren dankzij enkele fors gehypte IPO’s (DoorDash, Airbnb, Snowflake) en SPAC-deals zoals Nikola en Lucid Motors. Een SPAC of Special Purpose Acquisition Company is een lege beursvennootschap die geld ophaalt om later een bestaand bedrijf naar de beurs te brengen.

4. Wat met het langetermijnrendement?

De grote vraag is of IPO’s blijvend goed presteren ná die eerste euforie. Hier biedt Ritters onderzoek een ontnuchterende blik. Beleggers die een IPO-aandeel kopen op de eerste handelsdag en het voor langere tijd bijhouden, zijn gemiddeld minder goed af dan de markt. Veel IPO’s behalen over 3 à 5 jaar een lager rendement dan vergelijkbare bestaande aandelen of indexen.

Ironisch genoeg blijken IPO’s in sombere beursjaren soms betere langetermijnwinnaars op te leveren dan die in jaren van (overdreven) optimisme op de beurs. Ritter wijst erop dat jaren waarin beleggers lauw stonden tegenover IPO’s – zoals 1980 of 2008 – toch enkele uitblinkers voortbrachten zoals Apple in 1980 en Visa in 2008. In die magere jaren zijn enkel de sterkste bedrijven naar de markt gekomen (de rest durfde niet), wat hun latere succes ten goede kwam.

Omgekeerd zagen we tijdens oververhitte markten een toevloed van IPO’s van twijfelachtige kwaliteit. Zo kwamen in 1995-2000 bijna 1.400 techbedrijven naar de Amerikaanse beurs – veel zonder winst. Het merendeel daarvan bestaat vandaag niet eens meer. Ook de pandemieboom van 2020-2021 kende een piek in verlieslatende tech-IPO’s, waarvan velen nadien zwaar wegzakten.

5. Doen bepaalde sectoren het beter?

Gemiddeld genomen doen bepaalde sectoren het beter of slechter in IPO-land. Technologie- en biotechintroducties worden vaak gehypet, met grote winsten op de eerste dag, maar ze brengen ook het risico mee van grote teleurstellingen later als de beloften niet ingelost worden. Bedrijven uit traditionele sectoren (industrie, financiële dienstverleners) kennen meestal minder spectaculaire debuten, maar soms stabielere prestaties nadien.

Ook de omvang en volwassenheid van het bedrijf spelen een rol. Grote, gevestigde bedrijven die naar de beurs komen (bijv. een afsplitsing van een conglomeraat) hebben vaker al een winsthistoriek en kunnen degelijker renderen dan piepjonge startups die hun potentieel nog moeten bewijzen.

6. Kan iedereen intekenen op een IPO?

In principe kan elke belegger intekenen op een IPO, maar er zijn praktische kanttekeningen. Als klant bij een bank of trading platform kunt u inschrijven op een IPO zolang uw bank deelneemt aan de plaatsing. Op buitenlandse IPO’s is het (bijna) nooit mogelijk in te tekenen. En zelfs bij een Belgische IPO is de mogelijkheid om in te tekenen niet gegarandeerd, ook al biedt de broker die service aan. Sommige bedrijven beslissen immers om hun beursgang exclusief voor institutionele beleggers te reserveren, waardoor retailbeleggers worden uitgesloten.

Als u niet hebt ingetekend tijdens de inschrijvingsperiode, kunt u alsnog aandelen kopen zodra het bedrijf effectief op de beurs noteert. U plaatst dan een beursorder. Wees hier echter voorzichtig mee: de openingskoers kan fors hoger liggen dan de oorspronkelijke introductieprijs als de interesse groot is.

7. Hoe kunt u zich als belegger voorbereiden?

Beleggen in een IPO vergt misschien nóg meer huiswerk dan een bestaande aandeleninvestering. U heeft immers te maken met een bedrijf zonder beursgeschiedenis. Enkele stappen om u voor te bereiden:

• Lees het prospectus grondig: Dit juridische document bevat alle details over het bedrijf, de financiële resultaten, de strategie en vooral de risicofactoren. Hoewel het niet licht verteerbaar is, loont het om ten minste de samenvatting en de secties over financiële resultaten en risico’s door te nemen. Hieruit leert u of het bedrijf winstgevend is of niet, wat het met de opgehaalde centen wil doen, enzovoort.
• Analyseer de sector en concurrenten: Ga na in welke sector het bedrijf actief is en hoe de vooruitzichten daarvan zijn. Als er beursgenoteerde sectorgenoten bestaan, kijk dan naar hun waarderingen om de prijszetting van de IPO in perspectief te zetten.
• Stel uw strategie op voor na de IPO: Bent u van plan het aandeel lang te houden als strategische investering, of mikt u op een snelle rit en verkoop bij een koerssprong? Langetermijnbeleggers zullen minder wakker liggen van de dagelijkse schommelingen en eerder bijkopen als ze geloven in het verhaal, terwijl “flippers” alert moeten zijn om winst te nemen bij een piek. Bepaal op voorhand een stop-lossniveau dat u beschermt tegen te grote verliezen, mocht de IPO tegenvallen.
• Behandel een IPO als een risicovolle belegging. Investeer er slechts een beperkt deel van uw portefeuille in, zodat een tegenvaller niet te veel schade aanricht. Spreiding blijft uw beste verzekering. Hoe enthousiast u ook bent, de uitkomst blijft onzeker. Niet elke IPO wordt de volgende Apple of Alphabet. Voorbereiding betekent ook mentaal voorbereid zijn op verschillende scenario’s: van een koers die verdubbelt tot een die halveert in korte tijd.
• Laat u niet verleiden omdat “iedereen het erover heeft”. Of omdat u bang bent de volgende grote hit te missen. Investeer op basis van feiten en analyse, niet omdat een IPO hot en trending is.

Raadpleeg vóór u belegt de belangrijkste kenmerken en risico’s van financiële instrumenten.

Beleggen tegen lage kosten?

Ontdek uw mogelijkheden