Beleggen in toekomstige indexleden: kansen en valkuilen

Wanneer een aandeel wordt toegevoegd aan een belangrijke beursindex, kan de koers spectaculair stijgen. Hoe kunt u daarop inspelen?

1. Wat gebeurt er als een aandeel in een index wordt opgenomen?

Wanneer een aandeel wordt opgenomen in een beursindex, krijgt het plots een heel pak nieuwe kopers. Alle trackers die de index volgen, moeten het aandeel dan aankopen. Trackers houden immers dezelfde aandelen in dezelfde weging aan als de index. Komt er een nieuw aandeel bij de index, dan genereren al die trackers een kooporder voor dat aandeel – ongeacht de prijs.

In de praktijk leidt dit tot enorme handelsvolumes op het moment van opname. Ter illustratie: toen Tesla eind 2020 toetrad tot de S&P 500, moesten trackers op die index volgens Reuters ruim 80 miljard USD aan Tesla-aandelen kopen. Dit bracht op één dag een van de grootste koopgolven in de geschiedenis teweeg.

2. Hoe reageren aandelenkoersen doorgaans op een indexopname?

In veel gevallen begint de koers al te stijgen in de aanloop naar een mogelijke indexopname – zeker als er geruchten of signalen zijn dat een aandeel kans maakt. Zodra de officiële aankondiging komt, volgt meestal een onmiddellijke rally.

Dit effect kan aanzienlijk zijn. Zo steeg Tesla in november 2020 op één dag met +14% nadat bekend werd dat het aan de S&P 500 zou worden toegevoegd. Palantir boekte in september 2024 op één dag +14% op het nieuws van de indexopname. Coinbase klom in mei 2025 op één dag met +24% na de bekendmaking. Deze stijgingen weerspiegelen de verwachting van verhoogde vraag: beleggers gaan vóór de trackers al posities innemen, in de hoop later duurder te kunnen verkopen.

In de dagen rond de effectieve indexopname blijft de koers vaak goed ondersteund maar wel volatiel. Vaak piekt het op de laatste handelsdag vóór opname, wanneer trackers hun portefeuilles herschikken. Tesla’s aandeel piekte bijvoorbeeld naar een recordhoogte op de dag van opname, na een rally van liefst +70% in de weken tussen de aankondiging en effectieve opname. Sommige beleggers kiezen ervoor om te verkopen op het moment van opname, in de overtuiging dat de piek nu bereikt is. Niet zelden zien we vlak na de opname immers een kleine terugval wanneer de verplichte kopers (trackers) klaar zijn met aankopen.

3. Is de koerswinst door indexopname blijvend of slechts tijdelijk?

Hier is het beeld genuanceerd. Vroeger werd vaak gedacht dat nieuwkomers een permanente premie genieten: opgenomen worden in een index zou de waardering structureel verhogen. Maar onderzoek van o.a. Harvard Business School wijst uit dat het koerseffect grotendeels vergankelijk is eenmaal het aandeel is opgenomen. De extra meerwaarde bij S&P 500-opname zakte van gemiddeld +7,4% in de jaren 90 tot minder dan +1% in het laatste decennium. Met andere woorden: de markt anticipeert en arbitreert dit fenomeen tegenwoordig bijna volledig weg.

Uitgebreide analyses (o.a. door McKinsey) van honderden indexwijzigingen bevestigen dat aandelenkoersen doorgaans binnen 40 handelsdagen na opname terugkeren naar hun vroegere trendniveau. Een bedrijf dat wordt toegevoegd ziet gemiddeld een korte outperformance (en bij verwijdering een underperformance), maar het effect is snel uitgevlakt. Anders gezegd: een indexopname is zelden een gamechanger voor de waarde op lange termijn.

4. Kunt u als belegger inspelen op het fenomeen?

Gezien de vaak positieve koersreactie vóór de opname rijst de vraag: kunt u een strategie bouwen rond deze indexeffecten? In theorie klinkt het simpel: buy the rumour, sell the news. U koopt een veelbelovende indexkandidaat vóór de officiële aankondiging, anticipeert op de koerssprong, en verkoopt met winst rond de opname. Maar in de praktijk is dit makkelijker gezegd dan gedaan.

> Het juiste aandeel én moment vinden

De grootste uitdaging is timing en selectie. U moet vooraf inschatten welk aandeel in een volgende indexherziening wordt toegevoegd én wanneer. Soms is dit duidelijk (bv. een grote nieuwkomer die aan alle criteria voldoet en een leegte moet opvullen na fusie of faillissement van een indexlid), maar vaak is het gissen. De S&P 500 wordt bijvoorbeeld beheerd door een commissie die keuzes maakt op kwartaalbasis en bij tussentijdse events. En zoals het recente voorbeeld van Robinhood en AppLovin toont, kunnen zelfs ervaren analisten ernaast zitten (deze twee aandelen werden door verschillende media en banken naar voren geschoven als dé potentiële nieuwkomers, maar vielen uit de boot). Als u het mis heeft – het aandeel wordt niet opgenomen of pas veel later – blijft u mogelijk zitten met een positie die (tijdelijk) terugzakt zodra de hoop uit de koers verdwijnt.

> Iedereen wil vooraan staan

Stel dat een opname erg voorspelbaar is (bv. bedrijf X voldoet sinds kort aan alle criteria en men verwacht algemeen dat het toegevoegd wordt). Dan zal de markt dit al inprijzen nog vóór u kunt handelen. Professionele traders en hedgefondsen volgen potentiële indexwijzigingen op de voet en zullen vaak als eerste instappen, waardoor de koers al oploopt ruim vóór de formele beslissing. Tegen de tijd dat de gemiddelde belegger op de kar springt, is een groot deel van het winstpotentieel mogelijk al weg.

> Volatiliteit, shorters en tegenwind

Aandelen rond indexopname zijn vaak extra volatiel. Niet alleen de optimisten, maar ook short sellers spelen het spel mee. Zij weten dat een indexgedreven rally vaak tijdelijk is en nemen short-posities om te profiteren van een eventuele correctie na de opname. Die dynamiek kan de koers na opname extra drukken.

Daarnaast kunnen bedrijven in aanloop naar de opname met nieuws naar buiten komen dat grillige bewegingen veroorzaakt bovenop het indexgerucht. De markt kan dus alle kanten opschieten – niets zegt dat een verwacht indexlid per se zal stijgen; als de beurs intussen crasht of het bedrijf slecht nieuws heeft, kan dat de hype overschaduwen.

> Geen garantie op structureel rendement

Zelfs als alles volgens plan gaat (het aandeel wordt opgenomen, u verkoopt met winst), is het geen herhaalbaar recept dat u jaar na jaar zonder missers kunt toepassen. De efficiëntie van de markt speelt tegen: eenmaal een patroon bekend is, wordt het uitgespeeld. Als veel beleggers proberen ‘vooruit te beleggen’ in indexkandidaten, zal hun vraag de prijzen al voortijdig opdrijven, waardoor er op de eigenlijke opname minder opwaarts potentieel overblijft.

5. Hoe weet u welke aandelen kans maken op indexopname?

Hoewel zeker geen exacte wetenschap, zijn er criteria en signalen waarop u kunt letten:

• Formele criteria Elke index hanteert toelatingsregels. Voor de S&P 500 bijvoorbeeld gelden als vuistregels: een marktwaarde boven 20,5 miljard USD, vier kwartalen op rij positieve winst, voldoende free float (minstens 50% van de aandelen vrij verhandelbaar) en hoge liquiditeit (minstens 250.000 aandelen maandelijks verhandeld).
• Winstrend als trigger De winstgevendheid is vaak de bottleneck voor jonge groeibedrijven. Tesla werd pas opgenomen nadat het vier kwartalen op rij winst had gerapporteerd (2020). Kijk dus naar bedrijven die de omslag maken naar consistent positieve resultaten – zeker als ze al groot genoeg zijn qua beurswaarde. Een voorbeeld was Amazon: jarenlang groot genoeg, maar pas ná langdurige winstgevendheid in 2005 toegevoegd aan de S&P 500.
• Marktkapitalisatie en indexhiërarchie Een praktische vuistregel: check de midcap index (S&P 400). Bedrijven die daarin zitten en uit hun jasje groeien tot een largecap, komen in aanmerking voor promotie naar de S&P 500. Zo zat Tesla jaren in de S&P 400 alvorens door te schuiven. Is een midcap beduidend groter dan de kleinste S&P 500-componenten én winstgevend, dan is de kans reëel dat het vroeg of laat bij een herschikking promoveert.
• Aanleidingen: vrije plek of kwartaalherziening Indexwijzigingen gebeuren vaak als reactie op een gebeurtenis: bv. een bestaand indexbedrijf fuseert of gaat failliet, er komt dan een plekje vrij dat direct gevuld wordt. Zo werd Coinbase toegevoegd nadat Discover Financial van de beurs verdween door een overname. In zo’n geval kijken analisten naar het grootste beschikbare bedrijf dat voldoet aan de criteria om de lege plaats in te nemen. Daarnaast zijn er de reguliere herwegingen (S&P 500 doet doorgaans trimestriële evaluaties in maart, juni, september, december). Rond die periodes is de speculatie het grootst. Analisten bij zakenbanken publiceren dan lijstjes met most likely adds and drops.
• Geruchten en media Financiële media zoals Bloomberg, Reuters, Barron’s enz. berichten geregeld over mogelijke nieuwe indexleden. Zo’n bericht kan op zichzelf al de koers doen bewegen. Hou dergelijke nieuwsfeeds in de gaten in de weken voor een indexherbalancing. Social media en forums (zoals Reddit) bespreken dit thema ook, maar neem die info met een korrel zout en verifieer via betrouwbare bronnen. Raadpleeg vóór u belegt de belangrijkste kenmerken en risico’s van financiële instrumenten.

Zelf slim inspelen op indexopnames?

Ontdek uw mogelijkheden