Hoeveel diversificatie is voldoende voor uw portefeuille?

Diversificatie is een van de manieren om de risico’s te spreiden die eigen zijn aan beleggen. De reden waarom u dat best doet is eenvoudig. Als een van uw aandelen, obligaties, fondsen, trackers, … het slecht doet, dan kunnen de beter presterende dat mogelijks goedmaken. Een bredere diversificatie zal er ook voor zorgen dat uw portefeuille minder volatiel is (= minder op en neer schokt).

Stel, u heeft een portefeuille van 10.000 euro, met vier verschillende aandelen waarin u telkens 2.500 euro heeft belegd. Eentje dondert 30% naar beneden. Gevolg: de waarde van uw portefeuille zakt van 10.000 euro naar 9.250 euro. Stel nu dat u een portefeuille heeft van 10.000 euro, met twintig verschillende aandelen van elk 500 euro. En u belegde in datzelfde noodlottige aandeel dat 30% crasht. Dan daalt de waarde van uw portefeuille ‘slechts’ naar 9.850 euro.

Spreiden over sectoren, thema’s en regio’s

Diversificatie gaat niet alleen over het aantal aandelen of obligaties op uw effectenrekening. Om een gediversifieerde portefeuille op te bouwen, is het minstens even belangrijk om in verschillende sectoren en thema’s te beleggen. Anders gezegd: het is beter om in twintig aandelen te beleggen dan in vier. Maar als u met uw twintig aandelen alleen maar belegt in vliegtuigmaatschappijen, dan is uw portefeuille evenmin robuust. Afhankelijk van de economische omstandigheden, het monetair beleid, geopolitieke ontwikkelingen, het beurssentiment, … is het altijd mogelijk dat een sector in z’n geheel onderuit gaat. Hetzelfde geldt voor regionale spreiding. Het is beter om in twintig aandelen te beleggen dan in vier. Het is beter om in vijf sectoren of thema’s te beleggen dan in één. En het is beter om in verschillende regio’s te beleggen, dan u alleen maar te beperken tot Belgische of Europese aandelen.

Spreiden over activaklassen

Aandelen zijn één manier om te beleggen. Daarnaast zijn er nog andere activaklassen zoals obligaties, grondstoffen, goud, cash en vastgoed. Sommige activaklassen, zoals aandelen, zijn over het algemeen risicovoller en volatieler dan andere, zoals obligaties. Door uw geld te beleggen in meerdere activaklassen, kan u dus de risico’s in uw portefeuille spreiden. Ook binnen activaklassen kan u verder diversifiëren. Niet alle aandelen zijn immers even risicovol, en niet alle obligaties zijn even ‘veilig’. Door te beleggen in activaklassen met verschillende risico-rendementsprofielen, kan u ook een portefeuille samenstellen die aansluit bij uw beleggingsdoelen en levensfase. Als u jong bent en een hoog risicotolerantie hebt, kan u er bijvoorbeeld voor kiezen om meer geld in aandelen te beleggen, terwijl u op latere leeftijd misschien meer geld wil verplaatsen naar activaklassen die minder risico’s meebrengen. Een vaak gebruikte richtlijn is dat u een percentage aandelen aanhoudt dat gelijk is aan 120, verminderd met uw leeftijd. Dat betekent dat u - volgens deze richtlijn - 85% aandelen in portefeuille houdt als u 35 jaar bent.

Spreiden over de tijd

Hoewel de markten historisch gezien een stijgende trend tonen op lange termijn, is het onmogelijk om precies te voorspellen wat ze op korte termijn zullen doen. Door uw beleggingen ook te spreiden over de tijd, beperkt u het effect van marktschommelingen. Om schommelingen uit te vlakken kan het daarom een idee zijn om uw beschikbaar vermogen niet in één keer te beleggen, maar bijvoorbeeld elke maand, kwartaal of jaar een stukje. Een eenvoudige manier om dat te doen is door periodiek te beleggen met een automatische opdracht.

Hoeveel diversificatie is genoeg?

Een magische formule bestaat er niet, maar als algemene regel geldt dat geen enkele belegging best meer dan 3 tot 5% van uw portefeuille uitmaakt. Dat betekent dat u als absoluut minimum 20 à 30 lijntjes in uw portefeuille heeft. Als u effectief zo weinig spreidt, dan moet u heel sterk overtuigd zijn van uw zaak. Anekdotisch misschien, maar in 2013 verklaarde Warren Buffett dat hij tijdens zijn leven in 400 à 500 aandelen had belegd en dat hij het meeste rendement slechts uit 10 aandelen had gepuurd. Zijn kompaan Charlie Munger voegde eraan toe: “Als je slechts een paar topinvesteringen weghaalt, dan ziet ons track record er eerder middelmatig uit.” 20 of 30 verschillende beleggingen kunnen dus misschien voldoende zijn voor een dynamische belegger die bereid is een véél hoger risico te nemen om rendement te behalen. Maar beleggers met een meer gematigd of defensief profiel (zoals de meesten) doen er beter aan om veel meer te diversifiëren.

Merk op dat deze 3%-regel enkel geldt voor individuele effecten zoals aandelen en obligaties, en niet geldt voor beleggingsfondsen en trackers. Die bestaan immers uit honderden of zelfs duizenden beleggingen. Door te beleggen in enkele gemengde fondsen en/of trackers (die in verschillende sectoren, thema’s, regio’s en activaklassen investeren) kan u zelfs een veel beter gespreide portefeuille opbouwen dan door te beleggen in vijftig losse aandelen en obligaties.

Te veel diversificatie: kan dat ook?

Al uw eieren in één mandje leggen is geen goed idee. Maar te veel diversifiëren kan ook onverstandig zijn. Overdiversificatie gebeurt wanneer u uw geld over zoveel verschillende beleggingen spreidt dat u uw potentieel rendement verlaagt zonder uw risico aanzienlijk te verminderen. Te veel diversificatie kan het bovendien moeilijk maken om uw beleggingen bij te houden en ertoe leiden dat u belegt in zaken die u niet begrijpt. Het kan ook leiden tot hogere kosten.

Een veelgemaakte fout bij overdiversificatie is beleggen in overlappende activa. Stel dat u in een tracker belegt die de S&P500 volgt. Daarmee belegt u in één klap in 500 Amerikaanse aandelen, goed voor ongeveer 80% van de marktkapitalisatie van de Amerikaanse aandelenmarkt. Stel nu dat u graag wat meer regionaal wil spreiden. Een tracker die de MSCI World volgt, lijkt dan op het eerste gezicht een slim idee. Daarmee belegt u immers in één klap in een index van ruim 1.500 aandelen in 23 verschillende markten. Alleen: als u wat dieper onder de motorkap van deze index kijkt, zal u merken dan ze uit liefst 67% Amerikaanse aandelen bestaat. Van de 500 aandelen uit de S&P500 zijn er meer dan 480 in de MSCI World Index vertegenwoordigd. Dat is behoorlijk dubbelop.

Drie interessante technieken om te diversifiëren

• Periodiek beleggen in een handvol fondsen kan een interessante manier zijn om gediversifieerd te beleggen. Dat is ideaal voor beleggers die weinig zin of tijd hebben om met hun beleggingen bezig te zijn, en ook met kleine bedragen willen beleggen.
• Voor wie zijn portefeuille graag meer persoonlijk op smaak wil brengen, kan de kern-satellietstrategie een interessante aanpak zijn. Een deel van uw vermogen belegt u in de kern (bijvoorbeeld 75%) en een deel in de satellieten (bijvoorbeeld 25%). Deze aanpak vraagt uiteraard wat meer huiswerk dan een periodiek beleggingsplan.
  • De kern van uw portefeuille De kern is het fundament van uw portefeuille. Hij bestaat uit een brede mix aan beleggingen en activaklassen die in lijn zijn met uw risico-appetijt. De kern vertegenwoordigt voor de meeste beleggers het grootste deel van hun portefeuille. De kern van uw portefeuille kan u bijvoorbeeld stofferen met enkele aandelentrackers zodat u een spreiding heeft over verschillende sectoren, thema’s en regio’s. Aanvullen kan met enkele obligatietrackers die in verschillende categorieën beleggen (staatsobligaties, bedrijfsobligaties, investment grade obligaties, high yield obligaties). Eventueel kan u nog andere bouwblokjes toevoegen zoals een tracker in grondstoffen. Een alternatief voor trackers zijn flexibele gemengde fondsen. Dat zijn fondsen die beleggen in een mix van aandelen, obligaties, cash en/of andere activaklassen. De beheerders van die fondsen hebben de flexibiliteit om de verdeling tussen de activaklassen te veranderen naargelang de markt- en economische omstandigheden. Afhankelijk van de beleggingsdoelstellingen van het fonds, kan de verdeling tussen aandelen, obligaties en cash dus variëren, waarbij het fonds een meer offensieve of defensieve positionering kan hebben.
  • De satellieten van uw portefeuille De satellieten zijn doorgaans risicovoller dan de kern en kunnen hierdoor mogelijks ook een hoger potentieel rendement neerzetten. Satellieten zijn er in verschillende vormen. Het kunnen beleggingen zijn in thema’s die verband houden met megatrends (denk aan themabeleggingen rond de energietransitie, water of stijgende gezondheidsuitgaven). Het kunnen ook beleggingen zijn die inspelen op een (tijdelijke) marktopportuniteit, zoals het hogere rendement in het obligatiesegment op dit moment. Tot slot kan u ook nog individuele aandelen of obligaties toevoegen aan uw satellieten.

3. Wil u meer dan 15.000 euro beleggen, dan is vermogensbeheer een interessante piste. Een team van professionals beheert dan een portefeuille voor u, in lijn met uw risico-appetijt en de ontwikkelingen op de markten en de economie.