Schenking of erfenis? Vermijd deze 3 grote valkuilen (en onnodig geruzie)

Doorheen uw leven bouwt u heel wat vermogen op. Vermogen dat – wanneer u straks niet meer onder ons bent – u graag in de best mogelijke handen ziet terechtkomen. Toch stellen veel mensen deze plannen uit. Logisch, want niet iedereen regelt graag zijn erfenis wanneer er nog geen vuiltje aan de lucht is. Of u nu schenkt of effectief laat erven: u werkt best een concreet plan van aanpak uit. Voor uw eigen gemoedsrust én die van uw dierbaren. Welke valkuilen vallen absoluut te vermijden?

Valkuil 1: u beslist om uw schenking niet te registeren

Schenkingen zijn een populaire manier om al tijdens uw leven een deel van uw vermogen over te dragen aan uw kinderen of andere erfgenamen. Doet u dit via de officiële weg – zijnde de notaris – dan betaalt u schenkingsrechten in plaats van successierechten (erfbelasting).

Voor onroerende goederen, zoals woningen, is het sowieso verplicht om bij de notaris te passeren. Voor roerende goederen, zoals het schenken van geld, kunt u kiezen voor een hand- of een bankgift en is een bezoekje aan de notaris niét verplicht. Met andere woorden: u vermijdt de schenkbelasting. Klinkt aanlokkelijk, toch?

Wat kan er onder meer misgaan?

• U schenkt een aanzienlijk bedrag zonder registratie bij de notaris, in de veronderstelling dat dit fiscaal voordeliger is.
• Overlijdt u binnen vijf (Vlaanderen en Wallonië) of drie jaar (Brussels Hoofdstedelijk Gewest) na de schenking, dan zal de fiscus alsnog successierechten aanrekenen.

Valkuil 2: u verkijkt zich op het fiscale plaatje

Veel mensen staan niet of amper stil bij de fiscale impact van hun nalatenschap en laten zo mogelijk aanzienlijke belastingvoordelen liggen. In sommige gevallen kan een verkeerde successieplanning ertoe leiden dat erfgenamen duizenden euro’s meer erfbelasting moeten betalen dan nodig is.

Wat kan er onder meer misgaan?

• U houdt geen rekening met de verschillende erfbelastingtarieven (deze zijn trouwens gewestelijk bepaald)
• U benut geen fiscale vrijstellingen of aftrekposten die de erfbelasting kunnen verlagen
• Uw erfgenamen erven activa (zoals vastgoed) die moeilijk liquide te maken zijn, waardoor ze mogelijk financiële problemen ervaren om de erfbelasting te betalen

Het fiscale luik is wellicht het meest complexe luik dat bij een erfenis komt kijken en kan veel mensen afschrikken. Daarom is het net belangrijk om tijdig informatie op te vragen bij professionals ter zake. En dat best op een moment waarop de tijd niet in uw nadeel speelt. Enkele waardevolle tips:

• Maak tijdig een gedetailleerde inventaris op van uw vermogen
• Contacteer een fiscaal expert die met u meekijkt naar de mogelijke fiscale impact op uw erfenis of schenking
• Ga na of er financiële meevallers mogelijk zijn, bijvoorbeeld door meerdere schenkingen op te zetten gespreid in de tijd

Valkuil 3: u passeert uw wettelijke erfgenamen

Via de Belgische wet wordt bepaald wie uw wettelijke erfgenamen zijn. Dit heeft te maken met de graad van verwantschap, maar ook de vorm van een relatie kan een impact hebben. Kinderen hebben bijvoorbeeld altijd recht op een bepaald minimumdeel van de erfenis, ook als u liever een ander verdeelscenario had gezien. U kunt trouwens uw kinderen niet zomaar onterven.

Wat kan er onder meer misgaan?

• U wilt bijvoorbeeld een groter deel van uw nalatenschap aan één erfgenaam toewijzen, maar houdt geen rekening met de wettelijke erfverdeling
• Andere erfgenamen kunnen zich benadeeld voelen en de verdeling juridisch aanvechten

Om (juridische) conflicten tussen familieleden te vermijden, doet u er dus best aan om zich uitgebreid te informeren over deze verdeelsleutel en om alles zo specifiek mogelijk op papier te zetten bij de notaris. Alleen zo bent u er zeker van dat alle regelingen wettelijk waterdicht en fiscaal geoptimaliseerd zijn.

Wilt u alle onzekerheid uit de wereld helpen?

Samengevat: hoe meer u zich op voorhand informeert, hoe groter de kans dat uw erfgenamen of ontvangers van uw schenking ervan mee profiteren. Neem dus zeker de volgende adviezen mee.

1. Raadpleeg een notaris of fiscalist

Een expert kan uw persoonlijke situatie in de diepte analyseren en u helpen om een plan op maat uit te werken. Zij kunnen ook wijzen op belastingvoordelen en juridische valkuilen. Bijkomend voordeel: alles staat klaar en duidelijk op papier, zodat u voldoende documenten ter bewijs kunt (laten) voorleggen bij eventuele onduidelijkheden.

2. Werk uw plan regelmatig bij

Uw leven staat niet stil en dus kunnen uw nalatenschapsplannen voortdurend mee evolueren. Bent u onlangs getrouwd, gescheiden of heeft u kleinkinderen gekregen? Dan is het verstandig om uw testament en successieplannen te herzien.

3. Communiceer open met uw familieleden

Praten over een testament of geld nalaten, kan ongemakkelijk zijn en tot fricties leiden, maar is broodnodig. Duidelijke spelregels voorkomen namelijk onaangename verrassingen en misverstanden. Bouw dus de nodige transparantie in en praat voldoende met uw familie. Zo creëert u de juiste verwachtingen en vermindert u de kans op eventuele ruzies achteraf.

Vermijd stress, bescherm uw erfenis

Door goed vooruit te plannen, voorkomt u dat uw erfgenamen onverwacht hoge erfbelasting moeten betalen of verstrikt raken in familieconflicten. Kleine aanpassingen in uw successieplanning kunnen grote financiële en emotionele voordelen opleveren. Een goed voorbereide nalatenschap betekent gemoedsrust, zowel voor uzelf als voor uw dierbaren.

Wenst u meer informatie en ervaring op te doen rond schenkingen en erfenissen? Duik volop in deze materie op onze Keytrade Bank-blog.

Leer meer over schenkingen en erfenissen