Een crashcursus in beurscrashes

Een beurscrash kan stevig inhameren op het rendement van uw portefeuille (en op uw humeur). Wat moet u weten over beurscrashes en wat kan u doen als u schrik heeft dat er een crash aankomt?

1. Een crash hoort erbij

Net zoals de economie af en toe een zuiveringskuur nodig heeft om zich te ontdoen van ongezonde bedrijven, moet ook de beurs geregeld eens detoxen als de waarderingen te hoog zijn en/of beleggers manisch gedrag beginnen vertonen. Een stevige daling hoort er dus op tijd en stond bij.

Crashes zijn van alle tijden. De Grote Depressie (1929), Black Monday (1987), het uiteenspatten van de dotcombubbel (2001), de financiële crisis (2008) en recenter de pandemie (2020): die crashes zitten wellicht nog (vers) in het geheugen. Maar ook vroeger, diep in de achttiende eeuw waren crashes niet uitzonderlijk.

Het goede nieuws: ondanks al die crashes kwamen de markten er altijd bovenop. Dat is een magere troost wanneer uw portefeuille 20% of zelfs 30% naar beneden dondert, maar het is wel een belangrijk feit om rekening mee te houden. Slimme koppen bij Credit Suisse berekenden dat wie sinds 1900 gediversifieerd in aandelen belegde totnogtoe op een gemiddeld jaarlijks rendement van 5,3% kon rekenen (in USD). Dat is 5,3% reëel rendement, dus na aftrek van inflatie. Niet slecht dus, ondanks alle (wereld)oorlogen, pandemieën, crisissen, … die sinds 1900 passeerden.

Een recenter voorbeeld? Wie in 2008 één dag voordat Lehman Brothers kelderde begon te beleggen, had geen slechtere timing kunnen kiezen. Als u voor een belegging koos die de MSCI World volgde, dan ging u de maanden daarop 30 tot 50% in het rood, afhankelijk van de munt waarin u uw belegging aanhield. Op het eerste gezicht tenenkrommend … Maar verkocht u uw belegging niet, dan zag u ze ondertussen meer dan verviervoudigen!

Conclusie? Voor wie gediversifieerd en op lange termijn belegt, maken beurscrashes eigenlijk weinig uit.

2. Wanneer, hoe diep en hoe lang?

Iedereen mag zijn zegje doen over de beurs. Daarom zal u elke dag wel een andere onheilsprofeet vinden die verkondigt dat de beurs zal crashen. Er gaat bijvoorbeeld zelden een jaar voorbij of Nouriel Roubini, de bekende econoom die in 2008 een crash voorspelde, opnieuw onheil ziet komen. Crashprofeten zullen het af en toe bij het rechte eind hebben … maar geen enkele slaagt erin consistent een crash te voorspellen. Wanneer de volgende komt, is geen exacte wetenschap.

Hoe lang duurt het voor er herstel komt? Bij de crash van 2020 had de Amerikaanse sterindex S&P500 slechts 5 maanden nodig om zich helemaal te herstellen. Het andere extreem: bij de crash in 1929 deed de voorloper van de S&P500 er liefst 22 jaar over om zich helemaal naar het oude, nominale niveau te hijsen (dus zonder rekening te houden met inflatie). Berekeningen van Goldman Sachs voor de periode 1835-2020 wijzen uit dat het39 maanden (mediaan) duurde voor het oorspronkelijke niveau van de S&P500 opnieuw werd bereikt (nominaal). Maar ook die cijfers hebben geen voorspellende waarde. Hoe lang de beurs in negatief terrein zal blijven bij de volgende crash: dat kan niemand voorspellen.

Hoe diep gaat een crash? Ook dat is onmogelijk te voorspellen. We spreken van een crash bij een snelle en dramatische daling van een aandelenmarkt. De grootste daling op één dag van de S&P500 bedroeg -20,47% (19/10/1987). We spreken van een berenmarkt als de koersverliezen van een index groter zijn dan -20% ten opzichte van de laatste piek. De grootste berenmarkt vond in de periode 1929-1932 plaats met een daling van -85%.

Conclusie? Het heeft geen zin om een crash te timen. Niemand kan consistent voorspellen wanneer de volgende komt, hoe lang die duurt of hoe diep die gaat. In plaats van te anticiperen op een crash (en voortdurend in- en uit te stappen) is het meestal verstandiger om gewoon belegd te blijven.

3. Maakt u zich zorgen over een mogelijke crash? Enkele tips!

Ook al weet u dat de markten zich herstellen en dat het geen zin heeft om de markt te timen: als de boel effectief crasht, dan zegt uw instinct wellicht om toch in te grijpen (en uw beleggingen te verkopen). Om te voorkomen dat u in de verleiding komt om dat te doen, kunnen deze tips helpen:

Bekijk regelmatig of uw beleggingen nog steeds overeenkomen met de risico’s die u kan en wil nemen. Bepaalde gebeurtenissen kunnen ertoe leiden dat u misschien beter wat risico’s afbouwt of opbouwt. Bijvoorbeeld als u binnenkort met pensioen gaat, als uw gezins- of werksituatie verandert, als u een schenking of erfenis kreeg, … Maak deze oefening een keer per jaar. Is uw portefeuille in lijn met uw risico-appetijt en -aversie, uw financiële kennis, uw beleggingshorizon, … ? Dan zal u bij een crash misschien wel eens vloeken, maar voor de rest zou een crash u min of meer onverschillig moeten laten.

Tenzij beleggen uw beroep of grote passie is, kan u maar beter niet elke dag de Wall Street Journal lezen, beursforums afschuimen of koersgrafieken analyseren. U zal er wellicht alleen maar onrustiger door worden. En dat verhoogt het risico dat u impulsieve beslissingen maakt. Een leuke manier om van die nieuwsdrang af te geraken is door een tijdje het beursnieuws van een week of maand oud te lezen. Laat de ruis aan u voorbij gaan en focus op de lange termijn. Volg regelmatig de prestaties van uw beleggingen op, maar niet constant (bijvoorbeeld om de drie maanden).

Diversifieer, diversifieer en diversifieer. Zo kan u bij een crash de (tijdelijke) verliezen uitvlakken. Er zullen altijd sectoren en thema's zijn die met minder kleerscheuren door een crash gaan dan andere. Diversifieer afhankelijk van uw risico-appetijt ook over verschillende activaklassen: niet alleen aandelen, maar eventueel ook obligaties, grondstoffen, edelmetalen, …

Overweeg om periodiek te beleggen met een KEYPLAN om te voorkomen dat uw beslissingen emotioneel geladen zijn. Elke maand belegt u dan via een automatische opdracht een stukje van uw geld. Zo kan u nooit op het ‘verkeerde’ moment beleggen. Elke crisis biedt kansen. En grote crisissen bieden grote kansen. Een crash kan dus ook een gepast moment zijn om bij te kopen. Als iedereen in verkoopmodus gaat, kan het net interessant zijn om te bodemvissen.