Waarom uw slimme thermostaat uw spaarcenten kan bedreigen

Keytrade Bank

keytradebank.be

23 oktober 2025

3 minuten te lezen

We vullen ons huis met slimme apparaten die ons leven makkelijker maken. Maar wat we soms niet zien, is dat elk apparaat een potentiële toegangspoort is tot ons thuisnetwerk. En op dat netwerk staat alles wat criminelen interessant vinden.

Het gemiddelde huishouden in Europa heeft zo'n 17 apparaten die met het internet verbonden zijn (bron). Van slimme lampen tot beveiligingscamera's, van fitnesstrackers tot slimme wasmachines: vaak zijn ze allemaal geconnecteerd met hetzelfde netwerk als de laptop of smartphone waarop u uw bankzaken regelt.

Het probleem? De meeste van deze apparaten zijn ontworpen met gemak als prioriteit, niet met beveiliging. En dat maakt ze tot ideale toegangspoorten voor cybercriminelen die niet uw deurbel willen hacken, maar uw bankrekening.

1. Het zwakste apparaat bepaalt uw veiligheid

Stel u voor: u heeft een goed beveiligde laptop met sterke wachtwoorden en tweestapsverificatie. Maar uw slimme thermostaat gebruikt nog steeds het standaard wachtwoord "admin123". Voor een hacker is dat als een huis met een versterkte voordeur, maar een wijd open keukenraam.

Het fenomeen heet lateral movement. Criminelen dringen binnen via het zwakst beveiligde apparaat op uw netwerk en bewegen zich dan zijwaarts naar waardevoller doelen. Die slimme lamp in uw gang? Als die gehackt wordt, kan een aanvaller van daaruit uw volledig netwerk scannen, kwetsbaarheden zoeken, en uiteindelijk toegang krijgen tot apparaten waarop u bankiert.

Dagelijks worden er wereldwijd zo’n 820.000 aanvallen op slimme apparaten gelanceerd (bron). Bij veel van de geslaagde aanvallen merken we niets, omdat de aanvallers stilletjes aanwezig blijven, wachtend op het juiste moment om toe te slaan. Dat moment komt vaak wanneer we een financiële transactie uitvoeren.

Het verraderlijke is dat moderne aanvallers geduldig zijn. Ze installeren geen virussen die uw computer laten vastlopen. Ze observeren, registreren toetsaanslagen, onderscheppen gegevens, en wachten tot u inlogt op uw beleggingsplatform of uw kredietkaart gebruikt voor een online aankoop.

2. Standaard wachtwoorden: de open uitnodiging

Wanneer u een nieuw slim apparaat installeert, wordt u vaak gevraagd een app te downloaden, het apparaat te verbinden met wifi, en klaar. Veel mensen veranderen het standaard wachtwoord nooit. Waarom zou u ook? Het werkt toch?

Hier ligt het probleem: fabrikanten gebruiken vaak dezelfde standaard wachtwoorden voor hele productreeksen. Criminelen kennen deze lijsten: er bestaan online databases met duizenden standaard inloggegevens van populaire merken. Een geautomatiseerde scan van uw buurt, het uitproberen van enkele standaard combinaties, en binnen enkele minuten hebben ze toegang.

Een bekend voorbeeld is het Mirai botnet uit 2016, dat honderdduizenden slimme apparaten infecteerde door simpelweg standaard wachtwoorden uit te proberen. Deze apparaten werden vervolgens gebruikt voor grootschalige cyberaanvallen.

Wat kunt u doen? Bij elk nieuw apparaat: verander onmiddellijk het standaard wachtwoord. Gebruik een uniek, sterk wachtwoord dat u nergens anders gebruikt. Activeer tweestapsverificatie als het apparaat dit ondersteunt. En als een apparaat geen mogelijkheid biedt om het wachtwoord te wijzigen? Overweeg serieus of u dit apparaat wil gebruiken.

3. Verouderde software: de onzichtbare kwetsbaarheid

Wanneer was de laatste keer dat u de firmware van uw slimme deurbel heeft bijgewerkt? Of van uw wifi-printer?

Software van slimme apparaten kan kwetsbaarheden bevatten. Dat is bijna onvermijdelijk. Het verschil tussen een veilig en onveilig apparaat is hoe snel die kwetsbaarheden worden gedicht. Goede fabrikanten brengen regelmatig updates uit. Maar als u die updates niet installeert, blijft uw apparaat kwetsbaar.

Het probleem wordt verergerd doordat veel fabrikanten na enkele jaren stoppen met ondersteuning. Uw slimme speaker van vijf jaar oud krijgt geen updates meer, maar werkt nog perfect. Alleen kan de digitale deur wagenwijd openstaan voor iedereen die de inmiddels bekende kwetsbaarheden kent.

Criminelen scannen actief naar apparaten met verouderde software. Ze gebruiken geautomatiseerde tools die duizenden apparaten per uur controleren op bekende zwaktes. Als uw router, camera of thermostaat niet recent is geüpdatet, valt die meteen op.

Een bijkomend risico: veel apparaten updaten automatisch, maar sommige vereisen handmatige goedkeuring. Als u die notificatie negeert of uitstelt, blijft u kwetsbaar. Maak er dus een gewoonte van om maandelijks alle verbonden apparaten te controleren op beschikbare updates. Zet waar mogelijk automatische updates aan. En vervang apparaten die geen updates meer krijgen.

4. De slimme camera die u bespiedt

Een vreemde die niet alleen kan meekijken met de babyfoon, maar ook door de speaker kan praten? Angstaanjagend, maar niet uniek (bron). Beveiligingscamera's, deurbellen met video, babyfoons: ze worden dagelijks gecompromitteerd.

Vaak merkt u niets. De camera functioneert normaal, alleen kijkt er iemand anders mee. Criminelen gebruiken gehackte camera's niet alleen om te gluren, maar ook om uw gedrag te analyseren. Wanneer bent u thuis? Wanneer zit u achter uw computer? Deze informatie gebruiken ze om het perfecte moment te kiezen voor een aanval of zelfs een inbraak.

Maar er is een verraderlijker risico: veel van deze camera's zijn verbonden met apps die toegang hebben tot andere functies van uw smartphone. Als een crimineel uw camera hackt en vervolgens toegang krijgt tot de app, kan hij mogelijk ook bij uw foto's, contacten, of locatiegegevens.

Een bijkomend probleem is dat beelden van gehackte camera's soms worden doorverkocht. Er bestaan online platforms waar toegang tot privé-camera's wordt verhandeld. Uw huis wordt entertainment of erger, een doelwit voor gerichte criminele activiteiten.

De oplossing? Kies camera's van gerenommeerde merken met goede beveiligingsgeschiedenis. Activeer alle beschikbare beveiligingsfuncties, zoals encryptie en tweestapsverificatie. Plak een sticker over de lens van camera's die u tijdelijk niet gebruikt: simpel maar effectief.

5. Het onzichtbare netwerk binnen uw netwerk

Veel moderne slimme apparaten communiceren met elkaar zonder dat u het beseft. Uw slimme speaker schakelt het licht in, uw thermostaat past zich aan op basis van uw agenda in de cloud, uw deurbel stuurt een notificatie naar uw telefoon. Allemaal handige automatiseringen, maar ook extra verbindingen die gehackt kunnen worden.

Deze apparaten gebruiken vaak protocollen zoals Zigbee, Z-Wave of Bluetooth voor communicatie. Deze protocollen zijn handig omdat ze weinig energie verbruiken, maar ze zijn vaak minder goed beveiligd dan uw wifi-netwerk. Een crimineel hoeft niet eens uw wifi binnen te dringen – hij kan direct verbinding maken met apparaten via deze alternatieve protocollen.

Een voorbeeld: uw slimme deurslot communiceert via Bluetooth. Als een aanvaller binnen het bereik komt (soms tot 100 meter met de juiste apparatuur), kan hij proberen toegang te krijgen. Als hij slaagt, opent hij niet alleen uw deur, maar krijgt hij mogelijk ook toegang tot het netwerk dat uw slot gebruikt.

Wat kunt u doen? Schakel functies uit die u niet gebruikt. Als uw slimme tv een microfoon heeft maar u gebruikt geen spraakbediening, schakel die microfoon dan uit. Gebruik waar mogelijk een apart gastnetwerk voor slimme apparaten, zodat ze gescheiden zijn van apparaten waarop u bankiert. En lees de privacy-instellingen van elk apparaat; vaak kunt u bepaalde communicaties beperken of uitschakelen.

6. De cloud waar al uw gegevens samenkomen

De meeste slimme apparaten werken niet autonoom. Ze sturen data naar de cloud: uw thermostaat stuurt temperatuurgegevens, uw deurbel bewaart videobeelden, uw fitnesstracker uploadt gezondheidsdata. Al die informatie komt samen op servers van fabrikanten.

Wanneer zo'n clouddienst wordt gehackt, komt niet alleen uw data vrij, maar ook toegangscodes tot uw thuisnetwerk. In 2021 werden databases van meerdere grote fabrikanten gelekt, met daarin miljoenen accountgegevens, wifi-wachtwoorden en netwerkconfiguraties (bron). Criminelen gebruiken deze informatie voor gerichte aanvallen. Ze weten welke apparaten u heeft, hoe uw netwerk is geconfigureerd, en hebben vaak zelfs uw inloggegevens.

Controleer voor elk slim apparaat: waar wordt uw data opgeslagen? Hoe lang wordt het bewaard? Wie heeft er toegang toe? Veel fabrikanten verkopen data aan derden of gebruiken het voor gerichte advertenties. Lees privacy-voorwaarden, hoe saai ook. Gebruik voor elk apparaat een uniek wachtwoord, zodat een datalek niet al uw accounts compromitteert.

7. De illusie van gemak boven veiligheid

De aantrekkingskracht van slimme apparaten is onmiskenbaar. Wie wil er niet met één druk op de knop de verwarming hoger zetten, of vanuit het buitenland controleren of de kinderen veilig thuis zijn aangekomen? Maar gemak komt met een prijs, en die prijs is vaak uw digitale veiligheid.

Veel fabrikanten kiezen bewust voor gebruiksgemak boven beveiliging: eenvoudige installatie, geen ingewikkelde configuraties, plug-and-play. Maar die eenvoud betekent vaak ook: minimale beveiliging, standaard wachtwoorden, en automatische verbindingen zonder bevestiging.

Het risico wordt versterkt doordat veel mensen tientallen slimme apparaten hebben zonder nog een totaaloverzicht te hebben. Maak daarom een inventaris. Welke apparaten zijn verbonden met uw netwerk? Voor elk apparaat: is het nodig? Wordt het nog gebruikt? Is de beveiliging up-to-date? Kan het worden losgekoppeld of vervangen door een niet-slimme versie?