Pump and dump: herkent u de signalen?

Koop nu, dit aandeel gaat x10! U hebt dit misschien al eens voorbij zien komen in een advertentie op Facebook of als onderwerp op een beursforum. Het lijkt een gouden tip. Maar vaak is het niets meer dan een moderne versie van een oud beursbedrog: de pump and dump.

Pump and dump-schema's werken volgens een eenvoudig principe: oplichters verspreiden valse of misleidende informatie om een koopgekte te creëren. Op die manier wordt de prijs van een aandeel opgepompt, waarna ze hun eigen aandelen dumpen tegen de kunstmatig verhoogde prijs.

Vroeger werden deze praktijken georganiseerd vanuit dubieuze callcenters. Verkopers met gladde praatjes en scripts overtuigden particulieren om in waardeloze aandelen te stappen met beloftes van spectaculaire rendementen. Het mechanisme bleef steeds hetzelfde: zodra de koers door de massale koopdruk kunstmatig werd opgedreven, verkochten de oplichters hun pakket en bleven de slachtoffers met waardeloze aandelen achter. Voor de liefhebbers: films zoals Boiler Room en The Wolf of Wall Street bieden een interessante inkijk in de praktijken.

Van telefoontjes naar TikTok

Vandaag verloopt het veel subtieler én sneller: via WhatsApp-groepen, Telegram-kanalen, Reddit-forums of zelfs TikTok-video’s. De dynamiek blijft dezelfde, maar de schaal is veel groter. Eén virale post kan in enkele uren duizenden beleggers overtuigen om in te stappen.

De moderne pump and dump begint vaak onschuldig. Een Facebook-advertentie belooft exclusieve beleggingstips, een Reddit-post op r/pennystocks prijst een 'verborgen parel' aan, of een influencer spreekt lovend over een 'volgende Tesla'. Eenmaal geïnteresseerd, worden slachtoffers uitgenodigd om deel te nemen aan een privé WhatsApp-groep.

Deze groepen zijn zorgvuldig georkestreerd. Met namen zoals US Stock Investment Group of Wealth Trading Circle VIP lijken ze op legitieme trading communities. De groepen tellen meestal 30-50 leden, waarbij een zogenaamde beursmakelaar of andere specialist de leiding neemt en ‘insider informatie’ deelt over een aandeel.

Het probleem? De orkestleider en zijn handlangers gebruiken nepprofielen. De enige echte personen in de groep zijn de toekomstige slachtoffers. Stap voor stap worden zij naar één boodschap geduwd: massaal aandelen kopen van een specifiek bedrijf. De organisatoren beweren exclusieve informatie te hebben over een nakende samenwerking of een ‘unieke kans’ die u niet mag missen. De druk wordt opgevoerd: anderen in de groep beginnen te kopen, de koers begint te stijgen, fear of missing out slaat toe, nieuwe kopers stromen toe …

Wanneer de zeepbel barst

De gevolgen zijn tegelijk spectaculair en catastrofaal. In juli 2025 zagen duizenden beleggers hun investeringen instorten. Concorde International, Ostin Technology, Top KingWin, Skyline Builders, Everbright Digital, Park Ha Biological Technology en Pheton Holdings – allemaal kleine Chinese aandelen die op de Amerikaanse beurs noteren - kelderden met meer dan 80% nadat ze luidkeels waren aangeprezen op sociale media (bron: L’Echo).

Regencell Bioscience, een bedrijf dat verlies draait, werd na een koersstijging van 60.000% (!) zelfs tijdelijk gewaardeerd op 38 miljard dollar. Dit soort extreme bewegingen is onmogelijk zonder manipulatie. Zodra de organisatoren hun posities verkochten en stopten met het ophemelen van het aandeel, stortte de koers volledig in.

Waarom vooral kleine aandelen doelwit zijn

Pump and dump is een fenomeen dat u niet snel zal zien opduiken bij grote aandelen. Vooral kleine, onbekende aandelen zijn het doelwit voor pump and dump operaties. Kleine aandelen hebben vaak lage handelsvolumes (makkelijk manipuleerbaar), beperkte analistendekking (minder tegengeluiden), complexe bedrijfsstructuren (moeilijk te doorgronden) en noteren veelal op de Amerikaanse beurs (toegankelijk voor internationale beleggers). Daardoor hoef je geen duizenden nieuwe kopers te hebben om de prijs snel op te pompen.

Zodra het verkoopvolume begint af te zwakken en er minder kopers orders plaatsen, dumpen de fraudeurs hun aandelen met een enorme winst. Dit resulteert in grote verliezen voor de goedgelovige beleggers omdat zij hun aandelen niet op tijd kunnen verkopen.

Ook Belgische beleggers zijn overigens een doelwit. Hoewel veel pump-and-dumpcampagnes zich focussen op Amerikaanse penny stocks, proberen fraudeurs via sociale media en valse tradinggroepen ook in België slachtoffers te maken.

Let wel: niet alle beleggers zijn even naïef. Sommigen speculanten zoeken deze schema’s doelbewust op om mee te surfen op een koersexplosie, ook al lopen ze hierdoor het risico zelf te laat uit te stappen en geld te verliezen. Deelnemen aan een pump-and-dumpschema kan niet alleen geld kosten, maar is ook wettelijk verboden. Het geldt als marktmanipulatie, een vorm van marktmisbruik. De FSMA en het parket kunnen zware administratieve boetes en zelfs strafrechtelijke sancties opleggen aan wie bewust aan zulke praktijken deelneemt.

Verschil met meme-aandelen

Pump and dump-praktijken roepen meteen ook de vraag op: hoe onderscheidt u deze vorm van oplichting van een georkestreerde beursrally, zoals we zagen bij meme-aandelen zoals GameStop of AMC?

Het verschil zit vaak in transparantie en motieven. Bij GameStop deelden Reddit-gebruikers massaal hun strategie in alle openheid, met als doel een short squeeze te triggeren. Een short squeeze treedt op wanneer de prijs van een aandeel sterk stijgt waardoor beleggers die op een daling hadden ingezet (short sellers) gedwongen worden hun posities met verlies te sluiten door het aandeel terug te kopen, wat de prijsstijging verder versterkt.

Bij pump and dumps daarentegen wordt er achter de schermen gemanipuleerd: met valse profielen, misleidende informatie en een klein groepje insiders dat de touwtjes in handen heeft.

Rode vlaggen en zelfbescherming

Hoe beschermt u uzelf tegen deze vorm van fraude? Let op deze rode vlaggen:

1. Te mooie beloften

Beloften van gegarandeerde hoge rendementen, snelle winst of 'exclusieve tips' zijn klassieke waarschuwingssignalen. Legitiem beleggingsadvies komt nooit met garanties. Twijfelt u? Raadpleeg de waarschuwingen van de FSMA en/of dubbelcheck de informatie elders op betrouwbare websites.

2. Urgentie en druk

Berichten die aanzetten tot snelle actie ('koop nu voordat het te laat is') zijn typisch voor pump and dump praktijken.

3. Onbekende kleine bedrijven

Vooral microcaps die plotseling worden aangeprezen zonder duidelijke fundamentele redenen, zijn verdacht.

4. Promotie op sociale media

Serieuze financiële adviseurs communiceren nooit via WhatsApp of Facebook over investeringsaanbevelingen. Als u enkel informatie vindt op (obscure) fora, is dat vaak een rode vlag.

Voelt een belegging niet helemaal juist aan? Dat is vaak een teken om extra waakzaam te zijn. Denk aan aandelen die u niet kent, bedrijven die geen jaarrekeningen publiceren, ondernemingen met erg lage liquiditeit of aandelen die nauwelijks gevolgd worden door analisten. Al deze signalen wijzen op verhoogd risico – en dus op mogelijke pump-and-dumppraktijken.

Tot slot: de toekomst belooft nog nieuwe risico’s. Fraudeurs maken al gebruik van AI om overtuigende teksten of zelfs deepfake video’s te verspreiden waarin zogezegde experts aandelen aanbevelen. En geautomatiseerde bots kunnen duizenden berichten tegelijk rondsturen om kunstmatig een hype te creëren. De schaal en snelheid van zulke aanvallen zal beleggers nog kwetsbaarder maken. Attent blijven is de boodschap.

Veilig online met Keytrade Bank

Bij Keytrade Bank maken we van veiligheid een topprioriteit. Persoonlijke bankgegevens achtergelaten op een verdachte website? Persoonlijke gegevens via telefoon doorgegeven aan een onbekende? Een onbekende betaling die u zelf niet ingevoerd hebt? … Bel ons 24/7 op + 32 2 679 90 00.